Verslag FIT Den Haag 2018

FIT Europe-congres 2018

“How can intellectual property legislation benefit translators?”

In samenwerking met NGTV, ALTI, CBTI-BKVT
door Isabella Massardo

Ook dit jaar heeft FIT Europe ter gelegenheid van de Algemene Ledenvergadering een congres georganiseerd. De dag was gewijd aan een schijnbaar vaag thema dat, zoals we naderhand hebben moeten vaststellen, een zeer concrete weerslag op het leven van ons allemaal heeft.

Bij de organisatie van het congres waren de drie verenigingen van de Benelux betrokken (NGTV, CBTI-BKVT en ALTI). Dankzij de nauwe samenwerking met de Vertegenwoordiging van de Europese Commissie in Nederland, werd het congres gehouden in het Huis van Europa in Den Haag.

Europese wetgevingsinitiatieven

De Keynote speaker was Heiki Pisuke (Head of the Estonian Laguage Department at DGT of the European Commission). In zijn lezing behandelde hij de Europese wetgevingsinitiatieven met betrekking tot intellectueel eigendom. De presentatie was gericht op de vertalerswereld en relevant, niet in de laatste plaats omdat de spreker zich kan beroepen op jarenlange ervaring op het gebied van regelgeving. Daarnaast is hij op de hoogte van de gevolgen van de toepassing van Europese normen op ons vakgebied.

Toepassing van de wetgeving

De volgende sprekers Ines Duhanic, Public Affairs Manager van een lobbyorganisatie in Duitsland, en Morten Visby, literair vertaler Deens en voorzitter van de CEATL (European Council of Associations of Literary Translators) borduurden voort op de lezing van Pisuke. Het hoofdaspect van de lezing van Duhanic was de enforcement van de wetgeving. Visby stelde daarentegen dat de nieuwe richtlijn inzake auteursrecht (die al is goedgekeurd maar de derde fase nog moet doorlopen) niet tot verandering van de bestaande wettelijke bepalingen van de afzonderlijke lidstaten zal leiden en dat vertalers dus geen nieuwe mogelijkheden krijgen om hun moral rights te doen gelden. Zij zullen zich moeten beroepen op de wetgeving van hun eigen land.

Moral rights

Ook de lezing van Joanna Stephenson, een Engelse advocate van het Londense kantoor James Ware Stephenson, was gebaseerd op lex loci. Zij sprak over haar ervaringen op het gebied van de bescherming van de moral rights en besteedde daarbij bijzondere aandacht aan het zeer Britse aspect van de fair use.

Intellectueel eigendomsrecht

Evert van Gelderen, een Nederlandse advocaat gespecialiseerd in copyright en medeoprichter van Clairfort Lawyers & Mediators, hield een interessante verhandeling over het Nederlandse intellectueel eigendomsrecht. Hij benadrukte dat het beëdigings- of certificatiesysteem door de rechtbank niet uitsluitend op aansprakelijkheid moet zijn gericht, maar ook - zij het binnen bepaalde grenzen - op het recht van bescherming.

Monopolie

Na de lunchpauze werd het congres hervat met de lezing van Laura Rossi, Manager Language Technology Solutions bij LexisNexis Univentio B.V., die werd gewaardeerd vanwege de concrete en praktijkgerichte strekking daarvan.

In de daaropvolgende discussie kwam dan ook een stelling naar voren die al sinds het einde van de lezing van Evert van Gelderen in de lucht hing: het intellectueel eigendomsrecht bevordert monopolievorming en maakt het voor freelancers moeilijk om de toepassing van hun moral rights te bewerkstelligen. Bovendien werd opgemerkt dat ook de octrooiwetgeving voor louter protectionistische doeleinden kan worden gebruikt.

Collective management

Het onderwerp van de laatste twee lezingen was collective management vanuit twee verschillende oogpunten beschouwd. George Zannos (Managing Director van OSDEL) gaf uitleg over de werkwijze van een typische RRO (Reproduction Rights Organization) en de Noorse Elin Urkedal (CEO van Norwaco) sprak over de bijzondere problematiek van rechtsbescherming bij de uitzending van multimediale content.

Toepassing

Voor vrijwel alle presentaties geldt de min of meer voor de hand liggende kritiek dat nuttige toepassingsperspectieven ontbraken. Er werd gewezen op het feit dat een overmaat aan bescherming, al is het alleen maar op papier, net zo ambigu kan zijn als een gebrek aan bescherming.

Met andere woorden, té veel regelgeving kan uitermate lastig zijn voor activiteiten die momenteel gebruikelijk zijn of zullen worden, zoals het verzamelen van gegevens en de verwerking daarvan voor automatiseringsdoeleinden.

Alle sprekers hebben de tijd die zij tot hun beschikking hadden volledig benut. De discussies tussen de lezingen door waren overigens niet zo levendig als de gesprekken die tijdens de pauzes ontstonden, toen de sprekers de vele deelnemers te woord stonden en antwoord gaven op hun vragen.