slide

Literaire sectie


Doelgroep

Iedere vertaler die lid is van het NGTV en affiniteit heeft met literair vertalen kan zich als lid van deze sectie aanmelden. Dit kan met ingang van een willekeurige datum. De literaire sectie heeft geen toelatingseisen en kent geen commissies.

Doelstellingen

Het doel van deze sectie is het verbreiden onder de leden van inhoudelijke en praktische kennis op het gebied van literair vertalen. Daarnaast bevordert de literaire sectie contacten tussen de leden onderling en van leden met relevante anderen. Het bestuur organiseert jaarlijks twee bijeenkomsten in de vorm van een lezing, discussie of workshop en bij gebleken belangstelling bovendien een excursie. Voor een goede organisatie stelt het bestuur aanmelding voor de bijeenkomsten op prijs.

Eventuele contributie

NGTV-leden betalen voor het lidmaatschap van de literaire sectie geen extra contributie en de bijeenkomsten zijn gratis voor sectieleden, tenzij het bestuur bij bijzondere gelegenheden anders besluit. Ook koffie en thee bij de bijeenkomsten zijn inbegrepen. Voor vertalers die geen NGTV-lid zijn, geldt een bijdrage van € 15 per bijeenkomst. Voor deelname aan de excursies betalen de leden een door het bestuur vast te stellen bijdrage; consumpties tijdens de excursies zijn voor rekening van de deelnemers.

Frequentie van bijeenkomsten

De bijeenkomsten in de vorm van lezingen, discussies, presentaties en workshops worden gehouden in De Kargadoor, Oudegracht 36 in Utrecht en wel op een vrijdag van 14:00 tot ca. 16:15 uur, telkens in het voorjaar en najaar. Indien een excursie wordt georganiseerd, vindt die op een werkdag overdag in de zomer plaats.

Contact

ngtv@ngtv.nl

-----------------------------------------------------------------------------------------

Verslag Literaire sectie i.s.m. taalkring Frans van de unieke bijeenkomst literaire en Franse kring

Leesworkshop door Lidewijde Paris, Utrecht 8 juni 2018:

Hoe lees ik als vertaler & hoe maak ik een leesrapport

Dankzij een gezamenlijk initiatief van de literaire kring en de Franse taalkring kwam een redelijk groot aantal vertalers bijeen in Utrecht voor een leesworkshop door Lidewijde Paris.

Lidewijde Paris heeft meer dan 25 jaar ervaring in het Nederlandse boekenvak als redacteur en uitgever. In 2016 verliet zij de uitgeverij en begon ze De Lees!ambassade om het literaire lezen aan de man te brengen. Dat zij dat met verve kan doen, bleek wel tijdens deze workshop.

In het eerste deel ging Lidewijde in op hoe literatuur werkt en wat de rol van de vertaler daarin is. Een boek/verhaal heeft altijd verschillende aspecten: het vertelde verhaal, het niet-vertelde verhaal en de stille signalen. Bij de vertaling is het vertelde verhaal de tekst zelf, waarbij natuurlijk rekening gehouden moet worden met tijdgebonden woorden en uitdrukkingen, register, jargon en dialect.De vertaler moet heel goed de nuances kunnen aanvoelen van het niet-vertelde verhaal, maar deze juist niet invullen door middel van de woordkeuze. Stille signalen zijn weer een hoofdstuk apart. Taak van de vertaler is te achterhalen wat de lezer emotioneel stuurt, wat er tussen de regels staat en of/hoe je je daarmee identificeert. Een minder goede vertaling van de stille signalen levert een ander verhaal op. Die stille signalen vergen dan ook een sterke antenne bij de vertaler – en véél kennis van de bestaande literatuur (intertekstualiteit).

Lidewijde lardeerde haar workshop met voorbeelden uit Nederlandse en buitenlandse literatuur en speciaal voor de Franse kring ook met een paar voorbeelden uit de Franse literatuur.

Een leesverslag maken

Het tweede deel van de workshop ging over het maken van een leesverslag. Dit is een verslag dat een vertaler van een boek maakt voor een uitgever, hetzij op diens verzoek, hetzij op eigen initiatief. Doel ervan is vaststellen of het uitgeven van een vertaling kansrijk is.

Verslag op verzoek van uitgever

Als het verslag op verzoek van de uitgever gemaakt wordt, is het slim om te vragen wat deze van je verwacht of vraagt, wat de leestermijn is, de hoogte van de vergoeding, of je de enige lezer bent en/of er een ander leesverslag bestaat (via een agent?), of je het eventueel mag vertalen, of je exclusiviteit krijgt en hoe lang. Van belang is je te realiseren dat de redacteur de taal niet spreekt en dat jij de schakel bent tussen het boek en de redacteur/uitgever. Zorg dat het verslag bondig, maar volledig is en vermeld onderaan ‘vertaalzaken’.

Verslag op initiatief van vertaler

Als een vertaler op een boek stuit waarvan hij of zij denkt dat dit boek vertaling in het Nederlands verdient of dat het goed aansluit bij andere publicaties van een bepaalde uitgever, kan hij/zij op eigen initiatief een leesverslag sturen. Zorg er in dat geval voor dat het verslag terechtkomt bij de juiste persoon (zoek van tevoren uit wie je moet hebben) en motiveer waarom je het verslag toestuurt. Het contact met de uitgever is cruciaal.

Wees duidelijk: jij biedt het leesverslag aan, dus jij vertaalt. Omdat je het leesverslag zelf aanbiedt, staat daar in principe geen vergoeding tegenover en geen exclusiviteit.

En toen was de workshop alweer voorbij!

Lidewijde had zo veel te vertellen, de twee uur van de workshop vlogen voorbij. Ik ben zelf geen literair vertaler, maar wel literatuurliefhebber. Lidewijde heeft een heel eigen kijk op het lezen van boeken die nauwelijks lijkt op wat we vroeger op school leerden. Ik vond het heel leerzaam om eens te horen hoe boeken voor vertaling terechtkomen bij uitgevers en welke rol (literair) vertalers daarin spelen. Kortom, een inspirerende bijeenkomst die bovendien voor mij en een aantal collega’s bijna naadloos aansloot bij de Nederland Vertaalt-dag de volgende dag in Utrecht. Veel dank aan de organisatoren van de workshop: Lucy Pijttersen en Marie-Louise van Brouwershaven!

Anne-Marie Kalkman, vertaler Frans-Nederlands en Engels-Nederlands

Een uitgebreide versie van dit verslag zal in de volgende Linguaan worden opgenomen.


7 april 2017 - Lezing JANNE RIJKERS, als jurist werkzaam voor de Auteursbond (voorheen VvL)

HET ENE CONTRACT IS HET ANDERE NIET – HAKEN EN OGEN AAN CONTRACTEN VOOR BOEKVERTALINGEN

De meeste vertalers die als zzp’er voor diverse opdrachtgevers werken, zorgen ervoor dat ze afspraken met hun opdrachtgever in een contract vastleggen. Maar de ene opdracht is de andere niet. Zakelijk vertalers die incidenteel een boek vertalen. realiseren zich niet altijd dat een boekvertaling een principieel andere vertaalopdracht is dan vertaalwerk dat voor de rechtbank of voor een bedrijf wordt uitgevoerd. Bij boekvertalingen, zeker als het om literaire boeken gaat, is de vertaler niet zo maar een omzetter van woorden, maar een herschepper van een kunstwerk. Dat houdt o.m. in dat de vertaler van een literair werk in principe het auteursrecht heeft op de vertaling en dat de opdrachtgever, in dit geval dus een uitgever, niet zo maar mag doen en laten met de vertaling wat hij wil. Het auteursrecht is een bijzonder recht waar je als vertaler je leven lang plezier van kunt hebben, áls je het tenminste in het contract met de uitgever goed geregeld hebt. En er zitten aan literair vertaalwerk nog wel meer aspecten die bijzondere aandacht behoeven.

Om literair vertalers behulpzaam te zijn bij het maken van goede afspraken met uitgevers en hen te behoeden voor een nadelig contract, heeft de VvL, sinds dit jaar de Auteursbond geheten, in samenwerking de Literaire Uitgeversgroep een zogenaamd Modelcontract opgesteld. Daarin zijn de meeste zaken gewaarborgd die het vertalen van een literair werk voor vertalers de moeite waard maken.

Janne Rijkers, als jurist verbonden aan de Auteursbond, heeft in haar werk dagelijks te maken met contracten over boekvertalingen. Als geen ander kent zij de valkuilen waar vooral incidentele boekvertalers, gebrand op een opdracht, nogal eens in dreigen te vallen. In haar lezing zal zij het hebben over de achtergrond van het Modelcontract, ze legt uit wat het nut is van diverse bepalingen daarin, waarbij uiteraard ook het auteursrecht aan bod zal komen, en tevens zal ze het hebben over de digitale exploitatie van vertaalde boeken, de e-books. Natuurlijk zal er ruim de gelegenheid zijn om vragen te stellen.

Om een indruk te krijgen van de activiteiten die door de Literaire sectie worden georganiseerd, vindt u hier de laatst georganiseerde lezing.