Nazomerbijeenkomst deel II

Door Christine van Hulst

Het tweede deel van de nazomerbijeenkomst stond in het teken van ‘Hybride werken’: tolken en/of vertalen combineren met andere werkzaamheden. In de vertaalindustrie woedt een hevige concurrentiestrijd: tolken en vertalers moeten steeds meer moeite doen om klanten aan zich te binden en tegelijkertijd zorgen dat hun inkomen op niveau blijft. In een paneldiscussie vertellen Isabella Massardo (vertaler), Marianne van Baarle (tolk) en Anouschka Schutte (vertaler) over hun ervaringen met hybride werken.

Isabella Massardo begon in 1998 als vertaler Russisch, was terminoloog, trainer en freelance tekstschrijver. Als content manager voor vertaalplatforms raakte zij geboeid door machinevertalen. Isabella ontdekte dat technologie nieuwe mogelijkheden biedt voor het vertaalvak in de toekomst. Sinds december 2020 werkt Isabella als content strateeg voor een internationale non-profit organisatie in de vertaalindustrie. Met haar kennis van SEO, UX en AI organiseert zij webinars en digitale conferenties en ontwikkelt cursusinhoud voor alle functies binnen het vertaalbureau. Naast deze functie heeft Isabella een beperkt aantal premiumklanten voor wie zij blijft vertalen; een ideale combinatie van een vaste baan met een vast inkomen en freelance vertalen. Voor de toekomst ziet Isabella dat de technologie steeds meer terrein wint in vertaalwereld; reden waarom zij het belangrijk vindt zich erin te verdiepen en zicht te houden op de toekomst van de vertaalindustrie. Want: het vertalersvak verandert en bedrijven, vertalers en tolken moeten zich aanpassen en zich blijven ontwikkelen. Technologie helpt die ontwikkelingen bevorderen.

Marianne van Baarle is beëdigd tolk/vertaler Duits en Engels en werkte van 1985 tot 2008 in de scheepvaart en logistieke sector in Rotterdam. Na haar studie ging Marianne aan de slag als freelance tolk/vertaler voor verschillende opdrachtgevers, waaronder het ministerie van Justitie en Veiligheid. Sinds een aantal jaar combineert zij haar werk met een baan bij PepsiCo als coördinator logistiek en export in de sector Nederlands en Engels. Voor Marianne geldt vooral dat zij houdt van afwisseling in haar werk en graag vrijheid heeft. Dat betekent dat zij keuzes maakt: wel werken voor politie en bedrijven, maar niet meer tolken bij rechtbanken. Het werk dat zij minder leuk vindt, zoals de administratie, besteedt zij uit. Zo heeft Marianne voldoende tijd om te doen wat ze werkelijk leuk vindt. In loondienst zijn geeft een zekere basis en met daarnaast tolk- en vertaalwerk houdt ze de vrijheid om keuzes te maken en staan alle opties voor de toekomst open. Hybride werken betekent voor Marianne keuzevrijheid en datgene doen waar je hart ligt.

Sinds 1998 is Anouschka Schutte beëdigd medisch vertaler Engels en Spaans en velen kennen haar van de Vertalerskoffiehoek op Facebook. Naast haar werk als vertaler geeft Anouschka cursussen over ondernemerschap aan startende freelance vertalers. In 2011 kreeg Anouschka de diagnose autisme. Voor haar was dat een eyeopener over haar manier van leven en werken, en uiteindelijk een aansporing om iets zinvols te doen met haar nieuwe inzichten. Ze begon de opleiding Gediplomeerd Ervaringsdeskundige om haar kennis te kunnen inzetten voor autisme-gerelateerd advies aan particulieren en bedrijven. Anouschka richtte een mobiele werkplek in: de AutismeVertalerBus waarmee zij klanten thuis of bij het bedrijf bezoekt en hen ontvangt voor coaching in een veilige omgeving. Voor Anouschka is het vooral belangrijk ervoor te zorgen dat sleur geen kans krijgt. Haar advies is om – als je erover nadenkt hybride te gaan werken – gebruik te maken van je zakelijke en sociale connecties. Het is vooral belangrijk om uit te spreken wat je nodig hebt; naar je werkgever en/of je opdrachtgever en dat je durft te vragen: dat zorgt voor duidelijkheid en versterkt je positie op de markt.

Uit reacties van deelnemers blijkt een grote belangstelling voor het onderwerp. Vraag en antwoord, in goede banen geleid door Ammerins Moss-de Boer, wisselen elkaar af tijdens de discussie en waardevolle informatie wordt onderling uitgewisseld. Met de adviezen van de sprekers komen vertalers en tolken met belangstelling voor hybride werken beslagen ten ijs!

Na een korte pauze om de benen te strekken en iets te drinken, luisteren we naar een presentatie van Wim Daniëls. Wim is auteur, taalkundige, performer, vertaler en cabaretier. Geboren en getogen in Brabant is Wim helemaal thuis in het Brabantse dialect waarmee hij opgroeide en dat hij ook nu nog graag spreekt. Zijn voorliefde voor taal stamt al uit zijn jeugdjaren: als kind had hij de gewoonte om dialectwoorden te ‘ontmaskeren’, dat wil zeggen, uitzoeken wat de oorsprong van een dialectwoord was. De voorbeelden van het dialect ollieklonje voor Eau de cologne, en appelesien voor appel uit China, de sinaasappel, maken veel duidelijk. Zo is hullie afgeleid van hun lieden of hun lui, en zullie van wij lieden, evenals jullie is afgeleid van je lieden. Woorden waarvan wij denken dat het dialect is, maar die toch echt een plaats hebben in de Dikke Van Dale.

Het Algemeen Beschaafd Nederlands (ABN) is ook een vrij jonge taal: tot de 17^e eeuw sprak iedereen dialect. Mobiliteit (VOC) en journalistiek (kranten, boeken, tijdschriften) hebben een belangrijke rol gespeeld bij de beslissing ABN als de taal van Nederland in te voeren. Tot 1959 was dialect spreken heel gewoon omdat mensen binnen hun regio bleven wonen en werken, maar in de jaren 60 veranderde dat toen de auto het mogelijk maakte te reizen. Het is de reden waarom dialect steeds minder wordt gesproken. Wims fascinatie voor de etymologie van woorden en namen horen we ook terug in de voorbeelden die hij geeft voor plaatsnamen: de A in plaatsnamen is vaak een rivier: Breda is de brede Aa. De A kan ook een I zijn, zoals Krommenie het kromme water is, of een IJ, zoals in IJmuiden, wat de monding van het water betekent.

Tot besluit vertelt Wim Daniëls over een van de mooiste boeken die hij heeft gelezen: de roman Onmögliche Beweisaufname van Hans Erich Nossack, geschreven als een transcriptie over een rechtszaak tegen een man die verdacht wordt van betrokkenheid bij de verdwijning van zijn vrouw. Wim zou het graag vertaald hebben, maar ontdekte dat de vertaling ervan een onmogelijke opgave is: de gevoelswaarde, de dialogen, de onlogica in de literatuur en de cultuur destijds kun je niet vertalen zonder in te boeten aan de magie van het boek. Een aanrader om te lezen, maar lees de oorspronkelijke versie in het Duits, is zijn advies.

Op humoristische en onderhoudende manier wist Wim Daniëls ons te boeien met zijn kennis over taal, dialect en etymologie, een verrassend en ontspannen einde van de nazomerbijeenkomst. Met groot applaus nemen we afscheid van Wim, waarna we aanschuiven bij de heerlijke barbecue en tot slot van de bijeenkomst met elkaar bijpraten. Een fijne, leerzame en perfect georganiseerde dag!