Op 19 november 2024 vond een hybride bijeenkomst van de Tolkensectie plaats op de Vertaalacademie Maastricht. Aanwezig waren de coördinatoren Michael Miethke en Arin Manuelyan, enthousiaste studenten en docenten van de Vertaalacademie en via Zoom een aantal NGTV-leden.
Eerst werd de presentatie AI or DIY? A pragmatic look at glossaries, terminology and AI tools in conference interpreting door conferentietolk Andrew Gillies vertoond. Daarop volgden een paar vragen van de NGTV-leden. Tot slot konden de studenten vragen over het tolkenvak stellen aan de coördinatoren.
Inleiding presentatie
De presentatie verkende de mogelijkheden en beperkingen van AI-tools en de traditionele "Do-It-Yourself" (DIY)-benadering bij het voorbereiden en uitvoeren van tolkdiensten. De nadruk lag op een pragmatische evaluatie van hoe deze benaderingen tolken kunnen ondersteunen.
Voordelen van AI
1. Efficiëntie en tijdbesparing:
- Tools zoals Readwise kunnen documenten van tientallen pagina’s samenvatten en specifieke vragen beantwoorden, wat tijd bespaart bij de voorbereiding.
- Termextractiesoftware zoals Sketch Engine kan automatisch terminologie identificeren en context bieden.
- "Live helpers" zoals Cymo Note bieden live transcripties en highlighten vooraf ingevoerde glossaries in real-time.
2. Innovatieve mogelijkheden:
- AI-tools kunnen termen automatisch vertalen of glossaries genereren, waardoor handmatig werk deels wordt vervangen.
- Live transcriptie en vertaling (bijvoorbeeld via iBridge) maken nieuwe toepassingen in tolken mogelijk.
Nadelen van AI
1. Betrouwbaarheid en accuraatheid:
- Automatisch gegenereerde glossaries bevatten vaak fouten. Zelfs ervaren tolken moeten termen verifiëren, wat de tijdswinst kan tenietdoen.
- Live transcriptie is niet altijd accuraat; bijvoorbeeld namen en contextspecifieke vertalingen worden vaak verkeerd begrepen.
2. Cognitieve belasting:
- Het controleren van AI-output tijdens het tolken verhoogt de cognitieve belasting, wat ten koste gaat van de kernfunctie: simultaan tolken.
- Als AI-tools foutieve informatie bieden, kan dit ernstige gevolgen hebben voor de kwaliteit.
3. Beperkingen qua toepasbaarheid:
- Veel AI-tools zijn afhankelijk van openbare data en bieden geen toegang tot vertrouwelijke of institutionele terminologie.
- In sommige instellingen (zoals de Europese Ruimtevaartorganisatie) mogen AI-tools niet worden gebruikt vanwege privacy- en opnamebeperkingen.
4. Kosten en technische barrières:
- Veel AI-tools vereisen betaalde abonnementen en specifieke kennis voor implementatie. Tolken zijn vaak terughoudend om hierin te investeren.
Voordelen van DIY
1. Diepgaande betrokkenheid:
- Het handmatig opstellen van glossaries zorgt voor betere verwerking en onthouden van informatie.
- DIY-methodes stimuleren kritisch denken en het actief analyseren van documenten en termen.
2. Betrouwbaarheid en controle:
- DIY stelt tolken in staat om termen en vertalingen volledig te vertrouwen, omdat zij deze zelf hebben gecontroleerd en gecontextualiseerd.
3. Leren en ontwikkeling:
- DIY-tools leren tolken essentiële vaardigheden, zoals het effectief analyseren van grote documenten en het snel identificeren van kernpunten.
Conclusie
Hoewel AI-tools waardevolle ondersteuning bieden, blijft een kritische benadering essentieel. AI is niet altijd betrouwbaar en kan leiden tot extra werk of fouten als het verkeerd wordt gebruikt. De DIY-benadering biedt een stevig fundament voor tolken, vooral voor beginners, omdat het begrip en onthouden van informatie versterkt. Uiteindelijk is een hybride aanpak mogelijk, waarbij AI wordt ingezet als aanvulling op grondig voorbereid DIY-werk.