CAT-tools
CAT staat voor Computer Aided Translation. Een CAT-tool wordt ook wel vertaaltool genoemd.
Een CAT-tool is vertaalsoftware: een computerprogramma dat een vertaler sneller en efficiënter laat vertalen. Het is een hulpmiddel; het neemt de vertaling niet over zoals bij vertaalcomputers of Machine Translation (MT). Er zijn verschillende vertaaltools op de markt, die allemaal met een vertaalgeheugen, database en geautomatiseerde zoekfuncties werken.
Hoe werkt een CAT-tool?
Het programma deelt de brontekst op in segmenten (zinnen) die de vertaler meestal een voor een vertaalt (maar dat hoeft niet). Ieder segment wordt opgeslagen in het geheugen. Wanneer een segment uit de zin al eerder is vertaald, laat het programma de eerdere vertaling zien. De vertaler hoeft zo niet weer te zoeken naar de betekenis en kan snel en consistent vertalen. Veel programma’s hebben ook terminologiebanken waarin de vertalingen bewerkt en bijgehouden kunnen worden.
Een cursus volgen om het programma goed onder de knie te krijgen verdient de aanbeveling.
Welke CAT-tools zijn er?
Er zijn verschillende vertaaltools en iedere vertaler heeft zijn voorkeur. De bekendste programma’s zijn:
- SDL Trados
- Wordfast
- DéjàVu
- MemoQ - NGTV-leden krijgen korting op de aanschaf van memoQ
Handig of niet?
Vertaaltools zijn handig en zelfs onmisbaar voor wie veel vertalingen over dezelfde onderwerpen maakt, bijvoorbeeld op juridisch, medisch of technisch gebied. Voor vertalers van literatuur komen dezelfde begrippen en zinnen niet vaak meerdere keren voor en dan heeft het gebruik van een CAT-tool weinig zin. Een beëdigd vertaler krijgt de brontekst meestal op papier of in pdf-formaat aangeleverd. De vertaler moet deze teksten in dat geval eerst worden converteren naar Word met behulp van software voor optische tekenherkenning (met ABBYY bijvoorbeeld).
Investering
Hiernaast is het raadzaam om te onderzoeken of de investering – in het programma en in de cursus - lonend is. Je kunt er efficiënter mee werken en dus meer verdienen. Misschien krijg je met een CAT-tool meer werk van vertaalbureaus. Veel vertaalbureaus betalen echter een lager woordtarief wanneer je met een vertaaltool werkt, omdat, zo redeneren zij dan, je sneller kunt werken en de vertaling je dus minder tijd kost.
Overige tools
Naast vertaalprogramma’s hebben vele andere elektronische hulpmiddelen hun intrede gedaan in de vertaalpraktijk. Denk hierbij aan digitale woordenboeken en online-encyclopedieën, Google, en ook vertaalcomputers. Pas op met bijvoorbeeld Google Translate. Zo'n gratis onlineservice kan handig zijn voor suggesties, maar levert geen betrouwbare vertalingen op.
