Zorgen voor je stem
1 mei 2023
door Belinda Smits
Op 14 april 2023 heeft Claire King een ‘stemmiddag’ verzorgd voor de Kring Hilversum-Utrecht. Claire is sinds 1996 in Nederland en werkt als voice-over bij onder meer radio- en tv-programma’s.
De kern van haar verhaal was: ken je stem, bewaak je stem, zorg er goed voor, haal er het beste uit en wees je ervan bewust hoe je stem overkomt. Vraag jezelf af of je stem fijn is om naar te luisteren, of je makkelijk bent te verstaan en of je luid genoeg spreekt.
De middag was verdeeld in twee delen. In het eerste gedeelte vertelde zij ons hoe we een topfitte stem kunnen krijgen. Daarbij schonk ze aandacht aan fluisteren en schreeuwen, eten en drinken en aan de luchtstromen om ons heen.
Als je je stem in een optimale conditie wilt krijgen, dan is het natuurlijk ook belangrijk om je stem te kennen. Daar besteedde Claire aandacht aan in het tweede gedeelte van haar programma. Ze besprak de invloed van stress op onze stem en wat beweging, ademhaling en houding doet met onze stem.
Om haar verhaal wat duidelijker te maken, liet Claire een video zien die de horizontale ligging van de stembanden toont, de tong, het strottenklepje, de luchtpijp en de slokdarm. We zagen speeksel en vocht en de trillingen van de stembanden. Die trillingen zorgen voor de toonhoogte. De eenheid Hertz (Hz) geeft het aantal trillingen per seconde weer. Hoe hoger het aantal Hertz, hoe hoger de toon. Zoals we weten ligt over het algemeen de toonhoogte bij vrouwen hoger dan mannen. Bij mannen ligt deze tussen de 80 en 200 Hz en bij vrouwen tussen de 200 en 400 Hz. Claire gaf ons vervolgens een aantal tips voor het verzorgen van onze stem.
Vermijd fluisteren, want bij fluisteren maak je geen gebruik van je stembanden. Er gaan snelle luchtstromen door je keel en mond, waardoor deze uitdrogen. Als je luid en gespannen fluistert, dan zwellen je stembanden op en gaat de stemkwaliteit gaat omlaag. Probeer in plaats hiervan zacht te praten en met een lagere stem. Dit geeft minder stress voor je stem. Vermijd ook schreeuwen. De stembanden worden weliswaar gebruikt bij schreeuwen, maar de spanning is onevenredig verdeeld. Dit zorgt voor stress. De stem heeft ook bij schreeuwen last van uitdrogen. Veder houdt de stem van variatie. We hebben wat oefeningen gedaan, die ook thuis herhaald kunnen worden. We gingen van hoog naar laag en gaapten ongegeneerd. Dat laatste was goed voor de ontspanning.
Als we iets drinken, dan is het goed om koolzuurhoudende dranken te vermijden. Koolzuur irriteert namelijk de fijne weefsels en verbrandt de slijmvliezen. Claire adviseerde om voorafgaand aan het tolken al het nodige te drinken. Het is goed om je als het waren ‘in te drinken’. Als je maandag gaat tolken, ga dan zondag drinken (1,5 tot 2 liter). Daarna kregen we nog enkele tips over wat goed is om te drinken en wat niet. Goed om te drinken zijn bijvoorbeeld gemberthee, zouthoutthee, kruidenthee zonder cafeïne (geen zwarte thee) en appelsap. Slecht zijn alcohol, cafeïnehoudende dranken en koffie met melk. Koffie is een diureticum. Dat wil zeggen dat het vochtafdrijvend is. En melk zorgt voor reflux.
Behalve de aandacht die we moeten geven aan drinken, is het natuurlijk ook goed om te kijken naar wat we eten. Appels, ananas, noten en komkommer zijn echte aanraders. De vitamine A die hierin zit, zorgt voor herstel van beschadigde stembanden. Daarnaast is het goed en natuurlijk lekker om onder andere wortels, mango, cantaloupes, perzik, pompoen, spinazie, broccoli en andere donkere bladgroente te eten die boordevol plantaardige vitamine C zitten. Andere aanraders zijn crackers, die afbreken in je mond waardoor je speekselklieren worden geactiveerd. Met studentenhaver kun je je energie op pijl houden.
Claire eindigde de middag met een aantal algemene regels: de eerste is de bekende regel van de drie R’s. Rust, reinheid en regelmaat zijn namelijk niet alleen goed voor de opvoeding van onze kinderen, maar vormen ook de basis van een goed werkende stem. Daarnaast is algemene ontspanning van belang, dus niet alleen die van je stem. Een ongedwongen manier om te ontspannen is om te gaan wandelen. En als we dat dan doen dan is het goed om de keel te beschermen met een sjaal, want onze stem houdt niet van wind of tocht. Claire wisselde haar enthousiaste betoog af met verschillende bewegingsoefeningen voor het hele lichaam en nam de tijd voor het uitwisselen van gedachten over ons onderwerp.
Voor wie meer wil weten of meer inspiratie wil opdoen, zijn er tal van nuttige en leuke YouTube-filmpjes. De middag werd afgesloten met een nagesprek in het mooie historische gebouw van de Evangelisch-Lutherse Kerk in Bussum.
